Bu bölümde, bebek sünnetiyle ilgili bilinmesi gerekenlerin ve işleme bağlı risklerin tamamını özetleyen bilgiler mevcuttur. Ailenin, sünnet işlemine onay vermeden önce aşağıda yazılı olan bilgileri dikkatlice okuması gerekir:
Plastik Klips Varken …
Uyuşturma: Sünnet öncesi, pipi çevresine lokal anestezi, yani bölgesel uyuşturma uygulanır. Küçük bir iğneyle yapılan bu işlem öncesinde, iğneyi hissetmesin diye pipi etrafı krem veya sprey ile uyuşturulur. Bu ilaca bağlı ciltte kızarıklık ve renk değişiklikleri olabilir. Çok nadiren (yaklaşık 100 binde bir), lokal anesteziye bağlı ciddi, hayatı tehdit edebilecek olumsuz alerjik etkiler görüldüğü bildirilmiştir.
Ağrı: Sünnetten ortalama 2,5 saat sonra, yani bölgesel anestezinin etkisi geçince ağrı başlayacaktır. Çocukların bünyesine göre, %80’inde hafif-orta şiddette, %15’inde çok hafif ağrı olurken %5’inde ise şiddetli ağrı görülür. Ağrının aniden başlaması ve şiddetli olması pipide sorun olduğu anlamına gelmez. Şiddetli ağrının sebebi, çocuğun ağrı eşiğinin çok düşük olmasına, ilacın yetersiz miktarda verilmesine veya korkuya bağlıdır. Sünnet sonrası ağrı, cilt kesiminden kaynaklanan ve çocuğa zarar vermeyen bir ağrı türüdür. Size verdiğim reçeteyi ertesi güne kadar tarif edilen şekilde uygulayın. Diğer günler, sadece çocuğun ağrısı olursa ve mümkün olduğunca uzun aralıklarla ilaç verin. Ağrı genellikle 1-2 gün içerisinde azalarak kaybolacaktır. Muhtemel yan etkileri nedeniyle, ağrı kesicilerin mümkün olan en erken sürede kesilmesinde fayda vardır.
Kanama: Plastik klips varken kanama beklenmez. Kanama, şiddetli ıkınma, darbe veya pipinin dış baskıya maruz kalması sonucunda oluşur ve % 0.1’den düşük bir oranda görülür. Sünnet sonrası çocuğunuzun pipisini en geç 1 saat arayla kontrol ediniz. Pipi ucundan birkaç damla kan kiloda veya beze gelebilir, bu normaldir. Ancak, durmayan ve 10 dakikadan fazla süren kanama olursa derhal haber veriniz.
İdrar Yapma: Çocuklar, plastik klipsin içerisinden idrarını rahatlıkla yapabilirler. İdrar sonrası temizliğe gerek yoktur. İdrar sırasında, pipinin hareketine bağlı olarak, az da olsa acı ve yanma hissedebilirler. Ağrıya veya korkuya bağlı olarak çocuklar nadiren fazla acı hissedilebilir, hatta idrarını 24 saat tutabilir. Eğer 24 saatten fazla idrarını tutarsa bize haber verin.
Kaşıntı: Nadiren kaşıntı görülebilir. Eğer rahatsız edici boyuta gelirse, ılık bir duş veya sıcak oturma banyosu yapabilirler. Ek olarak, önereceğim bir kaşıntı ilacı da kullanılabilir.
Koruma: Plastik klips kendiliğinden veya hafif çekiştirmeyle çıkmaz, ancak çocuğunuzu şiddetli darbelerden koruyunuz. Pipi üzerine vücut ağırlığı gelecek pozisyonlar, emekleme ve takla atma gibi hareketler pipiye zarar verip kanamalara yol açabilir. Bez içerisine yerleştirilen köpük bardak koruması, bir boy büyük bez kullanımı, çift bez bağlanması veya sünnet külodu kullanımını öneriyorum.
Uyku: Plastik klips varken, pipi üzerine basınç gelmemesi için sırt üstü pozisyonda uyumalarını öneriyorum.
Hareketler: Sünnet sonrası ilk gün mümkün olduğunca istirahat etmelerini öneriyorum. Daha sonraki günlerde oyun oynayabilir ve günlük faaliyetlerini yapabilirler. Ancak, bisiklete binmek, güreşmek ve top oynamak gibi aşırı hareket gerektiren faaliyetler sakıncalıdır. Küçük çocuklarda veya bezli bebeklerde, hoplamak, zıplamak, takla atmak, yan dönmek gibi hareketler pipi üzerine basınç yapıp kanamaya yol açabilir. Bu nedenle, plastik klips varken, bu tür hareketlerden sakınmak gerekiyor.
Kıyafet: Çocuklar, rahat edecekleri günlük kıyafetlerini giyebilirler. Bebeklere bez bağlanabilir. Büyük çocuklar, özel korumalı sünnet külotu giyebilirler.
Banyo: İlk günden itibaren banyo yapabilirler. Özellikle kaşıntısı veya fazla ağrısı olan çocukların ılık suya oturmaları şikayetlerini önemli ölçüde azaltır.Yara, plastik klipsin içerisinde olduğu için dış ortamla temas etmez. Bu nedenle enfeksiyon riski yok denecek kadar azdır. Bebeklerde, plastik klipse kaka bulaşsa bile enfeksiyon riski bulunmaz. Bu durumlarda bebeği suya sokup yıkayabilirsiniz.
Pansuman: Pansuman veya krem sürmek gibi hiçbir özel yara bakımı uygulamanıza gerek yoktur. Aksine, mümkünse pipiye hiç dokunmayınız.
Görünüm: Ciltte kızarıklık, yer yer morluklar (özellikle iğne yerlerinde) ve şişlikler olabilir. Plastik klips pipiye basınç uygulamadığı, yani pipiyi sıkıştırmadığı için pipinin kanlanmasıyla ilgili sorun kesinlikle olmaz, endişe etmeyiniz. Renk değişikliklerinin tamamı geçicidir.
Ateş: Sünnete bağlı ateş olmaz. Pipide enfeksiyon olsa dahi bu ateşe yol açmaz. Eğer ateş varsa, çocuğunuzun daha önceden almış olduğu bir mikroba (gribal enfeksiyon veya ishal gibi) bağlıdır. Bunun için çocuk doktorunuza müracaat ediniz.
Çıkartılması: Plastik klips çocuğun yaşına göre ortalama 3-5 gün sonra çıkartılır. Suda iyice yumuşatılıp uygun şekilde krem sürülen pipide çıkartma işlemi ortalama 15 saniye sürer. Bu işlem, pansuman değiştirilmesine benzeyen ve birkaç dakika süren acıya yol açar, ancak sonrasında ağrı olmaz.
Plastik Klips Çıktıktan Sonra …
Ağrı: Plastik klips çıktıktan sonra 2-3 gün süreyle pipide hassasiyet, yani dokunmayla acıma olabilir. Artık ağrı olmayacaktır ve ağrı kesici vermenize gerek yoktur. Ancak, yıllarca sünnet derisiyle kaplı olup, sünnet sonrası açığa çıkan pipi ucunda (mantar kısmında) nadiren birkaç hafta süren bir hassasiyet ve değişik bir his olabilir. Çocuğunuz buna zamanla tamamen alışacaktır.
Yara İyileşmesi: Bir hafta içerisinde aktif iyileşme süreci tamamlanacak ve yarayla ilgili şikayetler neredeyse bitecektir. Bundan sonra devam edecek olan ve kabukların, şişliklerin kaybolduğu “estetik şekillenme” dönemi, tüm sünnet yöntemlerinde olduğu gibi yaklaşık 4-6 hafta sürecektir. Bu süreç hiçbir şikayete yol açamayacak ve çocuğunuz, oyun oynamak, denize girmek veya okula gitmek gibi günlük faaliyetlerini devam ettirecektir.
Kabukların dökülmesi: Plastik klips çıkınca pipiyi çepeçevre saran kahverengi kalın bir kabuk tabakası göreceksiniz. Kabuklar, yani ölü doku, su veya idrarla temas edince sarı-kahverengi, iltihap benzeri bir görünüme bürünecektir. Kabuklar, ilk olarak pipinin alt tarafından başlayarak, yumuşak lifler halinde eriyip 3-4 hafta içerisinde dökülecektir. Hiçbir şikayete veya ağrıya yol açmayan bu süreç içerisinde, çocuğunuzun iç çamaşırında veya bezinde sarı-kahverengi lekeler göreceksiniz. Bütün bu görüntüler iltihap değil, kabuğun yani ölü dokuların dökülme aşamalarıdır, endişe etmeyiniz. Büyük çocuklarda kabuklar kuruyup gerginliğe yol açarsa yara üzerine birkaç damla sıvı vazelin damlatılabilir. Kabukların döküldüğü bölgeler çukur şeklinde görünebilir. Bu görünüm, yara uçlarının ayrıldığı gibi yanlış bir izlenim verebilir. Ancak yara ayrılması bu aşamada asla olmaz ve süratle alttan sağlıklı, hafif nemli ve kırmızı renkteki sağlıklı dokuyu gelir. Bunlar, aslında vücudun her yerinde gördüğümüz en doğal yara iyileşme aşamalarıdır. Kabukların tam olarak dökülmesi, şişliklerin inmesi ve mükemmel pipiyi görmeniz 4-6 haftayı alacaktır.
Şişliklerin inmesi: Plastik klips çıktıktan sonra, kabukların altındaki mukoza denilen ince cilt dokusunda şişlikler olup, ilk 2-3 gün artabilir. Şişliklerin şekli ve miktarı her çocukta farklı olacaktır. Şişliklerin çok olması kötü bir gelişme olduğu anlamına gelmez, sadece beklenenin üzerinde bir cilt hassasiyeti olduğunu gösterir. Şişlikler, miktarı ne olursa olsun, kabukların dökülmesine paralel olarak azalacak ve 4-6 haftada kaybolacaktır. Özellikle etine dolgun tombiş bebeklerde, şişlikler kaybolduktan sonra, geri kalan cilt, pipi etrafında hafif kıvrım şeklinde kendini gösterir. Hafif şişlik izlenimi veren bu katlantı, pipinin idrar yaparken sertleşmesi ve ilerideki gelişimi için gerekli olan cilt payıdır. Bebeğiniz büyüdükçe bu katlantılar kaybolacaktır.
Yara Bakımı: Plastik klips çıktıktan sonra pansuman veya krem sürmek gibi hiçbir özel yara bakımı uygulamanıza gerek yok. Aşırı cilt kuruması durumunda, çocuk doktorunuzun önereceği yumuşatıcı kremler kullanılabilir.
Günlük Hayat:
Banyo: Plastik klips çıktıktan 2-3 gün sonra banyo yapabilir. Ancak pipiye kaka bulaşırsa daha erken banyo yaptırılabilir.
Oyun ve spor: Sünnet sonrası çocukların çoğu 1-2 gün içerisinde günlük faaliyetlerini yapsa da ilk hafta dikkat etmelerini, hareketli oyunlardan, sporlardan, ve bisiklete binmekten uzak durmalarını öneriyoruz. Çocuklar sünnetten 7 gün sonra denize girebilir. 10 gün sonra sportif faaliyetlere katılabilir.
Okul: Plastik klips çıktıktan 2-3 gün sonra, yani sünnetten 7-8 gün sonra çocuğunuz okula gidebilir.
Estetik Görünüm: Estetik iyileşme, yani kabukların dökülme, şişliklerin inme aşamaları çocuğunuzda hiçbir şikayete yol açmaz. Bu süre içerisinde çocuğunuz, oyun oynamak, denize girmek veya okula gitmek gibi günlük hayatını devam ettirir. Bu yöntemde en doğal iyileşme süreci yaşanır ve dikişli yöntemde olduğu gibi dikiş izi veya pürtüklü yara hattı görülmez. Kabuklar dökülüp şişlikler indiğinde son derece düzgün ve estetik bir pipi görülür. Bu süreç içerisinde, yönteme aşina olmayan kişiler veya hekimler moralinizi bozabilir. Ancak 30-40 gün sonra çocuğunuz en ideal pipi görünümüne sahip olacaktır. Pipinin mantar kısmının görünümü, bebeklerde ve küçük çocuklarda ara sıra mor renk alabilir. Bu görünüm o bölgenin normal rengidir. Cildin çok ince olmasına bağlı olarak alttaki kirli kan damar yumağının verdiği renktir. Soğuk-sıcak değişiminde ve pipinin sertleştiği durumlarda mor renk daha belirginleşir. Yaşa bağlı olarak, pipi ucunu kaplayan derinin kalınlaşmasıyla bu renk pembeleşir. Şunu da unutmamak gerekir ki, her çocuğun pipi görünümü kendine has olduğu için çocuğunuzu diğerleriyle mukayese etmeyiniz.
İşlevsel Gelişim: Neredeyse 100 yılı aşkın bir geçmişi olan bu yöntemde kesilen dokunun miktarı ve kesilme şekli dikişli sünnetten farklı olmayıp, ileriye yönelik herhangi bir cinsel işlev sorununa kesinlikle yol açmamaktadır. Pipi sertleşmesini (ereksiyon) sağlayan damar ve sinirler (kavernöz arter ve sinir) derindedir ve penisin iç kısmında geçer. Koter veya lazer kullanılmadığı müddetçe bu yapılara zarar vermek mümkün değildir. Sünnet cildinin, pipi gövdesinin dışına ilerletilerek kesildiği plastik klips yönteminde bu oluşumlara zarar verme riski yoktur.
Kontroller: Plastik klips çıktıktan ilk bir hafta içerisinde ilk kontrole, 10-15 gün sonra da ikinci kontrole gelmenizi öneriyorum. Plastik klips yönteminin iyileşme sürecine gözü alışık olmayan kişiler, bu süreç içerisinde yanlış yorumlar yaparak paniğe kapılmanıza sebep olabilir. İyileşme sürecinde çocuğunuzun kontrollerini mutlaka kendi hekiminize, eğer bu mümkün değilse bu yöntemi bilen hekimlere yaptırınız.
Olası Riskler
Kanama : Plastik klipsin çıkarılmasını takiben ilk 24-48 saat içerisinde ortalama %0.4 oranında uzun süren kanama görülmektedir Bu oran dikişli sünnetlerde %5 civarındadır. Sünnet sonrası kanama sızıntı tarzındadır ve ciltten olur. Kısa süreli kanamalar önemli bir kan kaybına yol açmasa da birkaç saatten fazla devam ederse tehlike yaratabilir. Kanamaların çoğu baskılı pansumanla durmakta, ancak az bir kısmına da dikiş atılması gerekmektedir. Kanama, her ne kadar aile ve çocuğu korkutsa da, zamanında müdahale edildiği takdirde, kısa süre içerisinde durdurulabilen ve pipiye hiçbir kalıcı hasar vermeyen bir durumdur. Bu nedenle özellikle ilk 24 saat çocuğunuzun pipisini sık aralıklarla kontrol ediniz ve 10-15 dakikadan uzun süren kanama olursa bize haber veriniz.
Gömülme : İyileşme süreci içerisinde bazı çocuklarda, pipi etrafındaki yağ dokusu cildi ileriye doğru, pipiyi örtecek şekilde ittirir. Buna bağlı olarak yara, pipi seviyesinin üzerinde kapanmaya başlar. Bu durumda pipi içeriye doğru gömülür ve pipi başı yani mantar kısmı görülmez. Pipi gömülmesi genellikle yaranın aktif iyileşme süreci olan ilk birkaç hafta içerisinde olur. Bir ay içerisinde gömülme olmazsa bu süreden sonra artık gömülme riski yoktur. Gömülme riski tombiş bebeklerde veya etine dolgun çocuklarda (95 persentil veya üzeri) daha yüksektir. Bebeklerin yaklaşık %3-5’i bu risk altındadır. Pipi gömülmesinin dikişli sünnetlerde görülme riski daha yüksektir (%5-8 civarındadır). Sünnetten 7-10 gün sonra, bebeğinizin bu risk altında olup olmadığı anlaşılacaktır. Kontroller sırasında gömülme riski altında olan bebeklere, sık aralıklarla pipi masajı önerilir. Pipi masajında, pipi etrafındaki yağ dokuları geriye doğru itilerek pipi ucunun ileriye doğru gitmesini sağlanır. Hekiminiz tarafınca size gösterilecek ve çok kolay bir manevra olan pipi masajı, bebeğinizi bir miktar tedirgin etse de ağrı veya acıya kesinlikle yol açmaz. Risk altındaki bebeklerde, pipi masajı erken dönemde (ilk birkaç hafta) ve düzenli olarak uygulandığında gömülme riski sıfırlanır. Unutmayınız ki, önerildiği halde masaj uygulamayan ve bu nedenle gömülen pipileri daha sonra açmak oldukça zordur. Ek olarak, kontrollere gelmediği için sünnetten 3-4 hafta sonra farkedilen gömülü pipileri açmak ve bunlara masaj uygulamak da zordur. Bu nedenle kontrollerinize düzenli geliniz, pipinin mantar kısmını göremezseniz bize derhal haber veriniz ve önerilerimizi mutlaka uygulayınız. Sünnet sonrası süreçte, özellikle etine dolgun bebeklerde pipinin bazen yağ dokularının içerisine girip bir süre orada kalması pipi gömülmesi değildir. Pipi sertleştiğinde veya yağ dokularını ittirdiğinizde pipinin mantar kısmını rahatlıkla görüyorsanız bu durum kesinlikle pipi gömülmesi değildir.
Enfeksiyon : Plastik klips çıktıktan sonra yaranın enfeksiyon kapma olasılığı ortalama %0.6’dır. Bu oran dikişli sünnetlerdeyse %5 civarındadır. Enfeksiyonun en önemli bulguları: yeni başlayan ağrı, yeni görülen bir şişlik ve yeni başlayan bir kızarıklıktır. Bu durumlarda bize haber veriniz. Şunu unutmayınız ki pipide oluşan enfeksiyonlar yüzeysel cilt enfeksiyonları olup ateş yapmaz, antibiyotikle kolayca tedavi edilir ve pipide hiçbir kalıcı hasara yol açmaz.
Psikolojik Etkilenme : Bazı psikiyatristler 1-7 aralığında sünnet yapılmasının kalıcı psikolojik etkilere yol açabileceğini belirtmektedirler. Freud’un yüz yılı aşkın süre önce ortaya attığı “kastrasyon anksiyetesi” teoreminden yola çıkarak geliştirilen bu tezle ilgili yapılmış hiçbir bilimsel çalışma yoktur ve halen ispatlanamamıştır. Sünnet ciddi bir cerrahi müdahaledir ve yaş ne olursa olsun çocuklarda, az ya da çok, kalıcı veya geçici psikolojik etkilere yol açabilir. Büyük çocuklarda sünnet sonrası altına işeme, tırnak yeme, kabuslar görme, pipisine dokunamama gibi yakınmalar görülebilir. Bebeklerde, geçici bir süreyle de olsa, her altı açıldığında veya sırtüstü yattığında ağlama, geceleri ağlayarak uyanma gibi sıkıntılarla karşılaşılabilir. Sünnetin, hangi yaş grubunda, ne zaman, ne gibi psikolojik etkilere yol açabileceği halen bilinmemektedir.
Oğluma yapılacak olan sünnet işlemine ilişkin, yukarıda yazılı olan genel bilgiler, beklenen faydalar, uygulanması veya uygulanmaması durumunda karşılaşılabilecek sonuçlar, işlemin riskleri ve komplikasyonları, iyileşme sürecinde karşılaşılabilecek sorunlar ve riskler bana anlatıldı ve yazılı olarak verildi. Sünnet işlemiyle ilgili tüm olası riskleri anladım ve tüm sorularım cevaplandırıldı.
Oğlum ………………………………………………………………….’
yapılacak olan sünnet işlemini kabul ediyorum.
Anne-Baba Adları ve İmzaları: ………………………………………..
Tarih:…………………………………